در یک جادهی منحصر در جادهی عقل یا غریزه حرکت میکرد
این «هدیناه السبیل»، هم هدایت درونی و هم هدایت بیرونی را شامل میشود؛ هم عقل را در بر میگیرد و هم شرع را. طبع آفرینش و خلقت و ناموس خلقت بر اساس قاعدهی هدایت است. البته انسان باید خودش تصمیم بگیرد. بستر این انتخاب همین طبع متخالف خودمان است
قرآن میگوید که تصمیم با شما است و فجور و تقوا به شما الهام شده است
اهمیت انتخاب درست در زندگی
چارهای غیر از انتخاب هم نیست؛ اما انتخاب دو مرحله دارد. یک مرحله انتخاب راهبردی است و مرحله دیگر، مجموعهای از انتخابهای جاری زندگی است. در نگاه اول گفتم ما که تبعیت از هدایت الهی و انبیا و قرآن کریم را انتخاب کردیم خب پس کجا میخواهیم متبوع خود را هوا و نفس قرار دهیم؟! انسان احساس میکند این موضوع از دور و بر او خارج شده است. این یک انتخاب کلان است. شما تصمیم میگیرید و میگویید انتخاب من عقل است؛ یعنی نماینده خدا در وجود من. ممکن است کس دیگری هوا را متبوع خود قرار دهد. اینها انتخابهای راهبردی و اساسی و بزرگ است. همهی انسانهای موحد انتخاب اصلی و بزرگ و جدی دارند.
قرآن کریم کسی را که از آن بالا افتاده به ما نشان میدهد: «وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِیَ آتَیْنَاهُ آیَاتِنَا فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطَانُ فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ؛ شیطان یک موجود سرزندهی فعال و خسته نشو و شب از روز نشناس است
«فَکَانَ مِنَ الْغَاوِینَ» یعنی سقوط آزاد کرد. «وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا؛
امّا اینجا مشیت و خواست ما به خواست خودش گره خورده بود. «وَلَکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الأَرْضِ «فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِن تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث ذَّلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا
اما خدا میگوید این قصهها را برای اینها بگو: «فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ تنها چیزی که مؤمن را اصلاح میکند
دوستان این جمله قرآنی را ذیل جمعبندی پایانی به خاطر بسپارند: «وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَیُضِلَّکَ عَن سَبِیلِ الله؛
پیروی از هوای نفس تو را از سبیل خدا و صراط مستقیم خارج میکند.
جالب است که نقطه مقابلش این بشارت است که: «وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوَى؛
این به آن هدف غایی دست پیدا خواهد کرد.
اما جملهی پایانی من این است: «رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرْ عَنَّا سَیِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ