امام سجاد(ع) به ما آموخت: خدایا! آن توفیق را به ما بده که ما نسبت به زیر مجموعه خود بد رفتار نباشیم، مدیر خوبی باشیم، مدبر خوبی باشیم، مهربان باشیم: «اللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِن ... وَ سُوءِ الْوِلَایَةِ لِمَنْ تَحْتَ أَیْدِینَا»
خدایا! من که رییس فلان بخشم، مسئول فلان قسمتم، به تو پناه میبرم از اینکه نتوانم اینها را خوب اداره کنم! تدبیر خوب، اداره خوب، اینها نعمت الهی است و سوء تدبیر، بلای الهی است. باید از این بلاها به ذات اقدس اله پناهنده شد و این بلاها را برطرف کرد.
رعایت حقوق اقشار مختلف جامعه یک ضرورت دینی و اجتماعی است افرادی که در جامعه مسئولیت و سرپرستی داشته و عده ای را تحت مدیریت خود دارند باید حقوق آنان را رعایت نموده و از اجحاف و ستم به آنها خودداری کنند .
دین مبین اسلام برای هر مسئولیتی حدّ و مرزی قرار داده و همگان را به احترام به حقوق یکدیگر فرا میخواند که در این رابطه امام صادق علیه السلام فرمود: ((ما عُبَدِ اللهُ بِشَیءٍ أفْضَل مِن أداءِ حَقَّ المُؤمِنِ))(خداوند به چیزی برتر از رعایت حق مؤمن بندگی نشده است )
که امام سجاد علیه السلام در دعای هشتم صحیفه سجادیه میفرماید:
((و سُوءِ الوِلایهِ لِمَنْ تحت أیدینا)) مراد از تحت ایدینا در کلام امام سجاد علیه السلام همه کسانی است که نوعی مسئولیت آنها بر عهده دیگران است مانند همسر، فرزند،مردم،کارگر،کارمندو…دولت نسبت به حقوق مردم ،پدر نسبت به فرزند، همسر نسبت به زن، مدیریت اداره نسبت به کارمندان، کارفرما نسبت به کارگران مسئولیت دارند.
وَ سُمْنِی حُسْنَ الْوِلَایَهِ)
نشان مدیریت خوب به من بده«ولایت » یعنی حکومت و «ولایت فقیه »یعنی حکومت فقیه،(حُسْنَ الْوِلَایَهِ) یعنی مدیریت خوب نشان مدیریت خوب:الف: هدف ب: برنامه ج: شیوه و روش د: انتخاب همکار ه: وسیله و بودجه و امکانات حدیث: پیامبر ص فرمود:(من ولی شیئاً) : کسی که مسئولیت و مدیریت کاری را قبول کرد الف: حسنت سریرته: خوش باطن باشد با روح پاک،بعضی روحشان پیچ داشته و به همه بدبین هستند ب:(بسَطَ یَدَهُ بالْمَعْرُوف) باز باشد ج:(کَفَّ عَنْ أَمْوَالِهِم) از مال مردم چشم بپوشد – چشم به رشوه نداشته باشد.د:(أَخَذَ لِلْمَظْلُومِ): مظلوم گرا و ظالم کوب باشد.ه:(کَثُرَ عَفْوُه): عفو و بخشش او(نسبت به زیر دستانش) زیاد باشدو:(عَمَّ عَدْلُه): عدالتش عمواست نسبت به همه نتیجه مدیریت خوب این است که:-(رزقه الله الهیبه) پیش دیگران عظمتی خواهد یافت نتیجه(حَسُنَتْ سِیرَتُهُ)-(وَفَّرَ اللَّهُ مَالَهُ)خمالش و ثروتش را زیاد میکند نتیجه «چشم نداشتن به مال دیگران (مُدَّ فِی عُمُرِه)عمرش طولانی میشود نتیجه «عفو و بخشش »-(نُصِرَ عَلَى عَدُوِّه)بر دشمنش پیروز میشود نتیجه «عدالت عمومی » مردم کمک میکننداینها نشانه مدیریت خوب است.
حدیث و آیات : زمام داران دادگر
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : مَن وَلِیَ شَیئا مِن اُمورِ اُمَّتی فحَسُنَت سَریرَتُهُ لَهُم رَزَقَهُ اللّه ُ تعالى الهَیبَةَ فی قُلوبِهِم، و مَن بَسَطَ کَفَّهُ لَهُم بِالمَعروفِ رُزِقَ المَحَبَّةَ مِنهُم، و مَن کَفَّ عَن أموالِهِم وَفَّرَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ مالَهُ، و مَن أخَذَ لِلمَظلومِ مِن الظّالِمِ کانَ مَعی فی الجَنَّةِ مُصاحِبا، و مَن کَثُرَ عَفوُهُ مُدَّ فی عُمرِهِ، و مَن عَمَّ عَدلُهُ نُصِرَ على عَدُوِّهِ .
حدیث الامام علی علیه السلامفِی کِتابِه إلَى ابنِ عبّاسٍ: أمّا بَعْدُ، فَلاَ یَکُنْ حَظُّکَ فِی وِلاَیتِکَ مَالاً تَسْتَفِیدُهُ، وَلاَ غَیْظا تَشْتَفِیهِ، وَلکنْ إمَاتَهُ بَاطِلٍ وإحْیَاءُ حَقٍّ .امام على علیهالسلام– در نامه خود به ابن عباس- : امّا بعد ؛ مبادا بهره تو از حکومتت به دست آوردن مالى یا فرو نشاندن خشمى باشد. بلکه باید بهره ات میراندن باطل باشد و زنده کردن حقّ .
امام صادق علیهالسلام :مَـن تَـوَلّى أمرا مِناُمورِ النّاسِ فَـعَدَلَ وفَتَحَ بابَهُ ورَفَعَ شَرَّهُ ونَظَرَ فی اُمورِ النّاسِ، کانَ حَقّا علَى اللّه عز و جل أن یُؤمِنَ رَوعَتَهُ یَومَ القِیامَةِ ویُدخِلَهُ الجَنَّةَ ؛هرکس زمام امرى از امور مردم را به دست گیرد و عدالت پیشه کند و درِ خانه خود را به روى مردم بگشاید و شرّ نرساند و به امور مردم رسیدگى کند، بر خداوند عز و جل است که در روز قیامت او را از ترس و هراس ایمن گرداند و به بهشتش بَرَد .
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:من عامل النّاس فلم یظلمهم و حدّثهم فلم یکذبهم و وعدهم فلم یخلفهم فهو ممّن کملت مروّته و ظهرت عدالته و وجبت أخوّته و حرمت غیبته؛هر که زمامدار مردم شود و ستمشان نکند و با آنها سخن کند و دروغشان نگوید و وعده شان دهد و تخلف نکند وى از جمله کسانی است که مروتش به کمال رسیده و عدالتش نمایان گشته و برادرى با وى واجب و غیبتش حرام است.
اللهم! إنا نسألک حسن الولایة لمن تحت أیدینا و نعوذ بک من سوء الولایة لهم!